Kendi başınızayken yapabileceğiniz bazı faydalı (oral motor) egzersizler:
Dil Baskısı
İzometrik egzersiz diye bir şey duymuş muydunuz? İzometrik egzersizler hareket ettirilemeyecek bir kuvvete karşı itme kuvveti uygulayarak kaslarınızı çalıştırdığınız bir egzersiz yöntemidir. Bu egzersizlerin kas kuvvetini arttırma konusunda çok etkili olduğu görülmüştür.
Bu egzersiz için bir abeslang(tahta çubuk) ya da kaşığa ihtiyacınız olacak. Önce dilinizi dışarı çıkarın. Ardından tahta çubuk ya da kaşığı dilinizin ucuna getirin ve dilinizle objeyi mümkün olduğu kadar kuvvetli bir biçimde itmeye çalışın. Objeyi hareket ettirilemeyecek kadar güçlü biçimde tutmakta zorlanıyorsanız bir başkasından da yardım alabilirsiniz. Dilinizi kullanarak var gücünüzle objeyi itmeye çalışırken 5’e kadar sayın ve gevşeyin. Bunu 7-8 kere art arda yapmaya çalışın.
İkinci olarak objeyi dilinizin sağına koyup aynı şekilde dilinizi objenin olduğu tarafa(sağ) itmeye çalışın. Yine 5’e kadar sayın ve gevşeyin. Art arda 7-8 kere yapmaya çalışın. Son olarak objeyi dilinizin sol tarafına koyup aynı aşamaları takip edin.
İzometrik Çene Egzersizi
Bu egzersizi tek başınıza ya da bir başkasının yardımıyla yapabilirsiniz. Ağzınızı açarak başlayın. Çenenizi sağlam bir biçimde tutun ya da bir başkasından tutmasını isteyin. Yalnızca çene kaslarınızı kullanarak ağzınızı kapatmaya çalışın ve bunu yaparken 5’e kadar sayın. Başınızı hareket ettirmeyin.
Bu egzersizi yaptıktan sonra muhakkak çene kaslarınızda yorulma hissedeceksiniz. Başlangıç aşamasında bu çalışmayı 4-5 defadan fazla yapmayın.
Şimdi egzersize ter yönden başlayalım. Ağzınızı kapatın elinizi çenenizin altına yerleştirin ya da başka birinden bunu yapmasını isteyin. Başınızı hareket ettirmeden ağzınızı açmaya çalışın ve 5’e kadar sayın. Başlangıçta 4-5 defa yapmayı deneyin ancak güçlendikçe sayıyı arttırın.
Buradan sonraki egzersizler “dokunsal uyarımı” kullanarak kasları uyandırmaya yöneliktir.
Fırçalama
Bir diş fırçası yardımıyla üst ve alt dudaklarınızı fırçalayın. Kullandığınız fırçanın sertliğini değiştirmeyi deneyebilirsiniz bunu yaparken en yumuşaktan en serte doğru gitmeniz faydalı olacaktır.
Bu tekniği ayrıca ağzı çevreleyen kasları uyarmak için de kullanabilirsiniz.
Köpük yapmak
Çocukça gibi görünebilir ancak hem nefes kontrolü hem de dudak büzme için harika bir egzersizdir. Unutmayın biraz eğlenmek için çok yaşlı değilsiniz.
Mızıka Üflemek
Nefes kontrolü ve dudak büzme için bir diğer harika egzersiz mızıka üflemektir fakat bu biraz gürültülü bir egzersize dönüşebilir. Eğer nefes kontrolünüz düşükse hedefiniz mızıkadan daha şiddetli sesler çıkarmak olmalı. Eğer dudak büzme kuvvetiniz azsa bir seferde yalnızca bir ses çıkarmaya çalışın, farklı notaların araya girmesine izin vermeyin. Mızıka hem düşük maliyetli hem de üflemesi keyifli bir enstrümandır.
Pipet Kullanmak
Pipetle çalışmak elbetteki emme becerisi geliştirmenize yardımcı olur ancak aynı zamanda dudaklarınızı büzmenizi de gerektirdiğinden dudak kaslarını da çalıştırır. Egzersize su ya da elma suyu gibi yoğunluğu düşük sıvılarla başlamak daha faydalı olacaktır. İlerledikçe çikolatalı süt gibi daha kıvamlı sıvıları denemek isteyebilirsiniz. Bu egzersizinizi lezzet bakımından da daha arzu edilir hale getirecektir.
Bu egzersizi yutma güçlüğünüz varsa kullanmayınız!
Buz
Dudakların üzerine buz koymak hiç şüphesiz ki kasların uyanmasına yardımcı olacaktır. Bu egzersiz için buzlu dondurmalar da kullanabilirsiniz böylelikle egzersizi uygulamak hem daha kolay hem de daha eğlenceli olacaktır.
Buzu dudakların ortasından kenarlarına doğru sürün. Bunu her iki yöne doğru da yapın ve ardından gülümseyin. Egzersizi art arda birkaç kez yapabilirsiniz.
Dondurma Yalamak
Bir külah dondurma alın, biraz erimesi için bekleyin ve ardından yalnızca dilinizi kullanarak damlayan dondurma parçalarını yalayın. Bu harika bir dil egzersizi ve aynı zamanda tatlı bir kaçamak olarak adlandırılabilir.
Yutma problemi olanlar için uygun bir egzersiz değildir!
Dudak Üstü Şokella
Dudaklarınızın üzerine bir parça dondurma sürün ve hepsini yalamak için elinizden geleni yapın. Şokellayı dudağın bir köşesinden diğerine sürdüğünüzden emin olun. Böylelikle dilinizi dudaklarınızın bir köşesinden diğerine yalamak durumunda kalacaksınız. Aynı şekilde yutma problemi olan kişilerde kullanılması uygun değildir.
Ayna Kullanımı
Eğer bu egzersizleri tek başınıza yapıyorsanız egzersizleri doğru yapıp yapmadığınızı görebilmek adına ayna kullanmanız faydalı olacaktır. Böylelikle egzersizleri yapış biçiminiz hakkında anında geri dönüt alabilir ve kendinizi uygun biçimde modifiye edebilirsiniz.
Uzman Dil ve Konuşma Terapisti
Çağdaş Karsan
