Uzman Dil ve Konuşma Terapisti Çağdaş Karsan; Çocuklarda dil gelişiminin pek çok farklı strateji kullanılarak desteklenebileceğini belirtti. Uzman Karsan, “bunlardan bazıları anne babalar tarafından doğal olarak uygulanmaktadır. Şimdi sizlerle bu stratejilerden çok faydalı olduğunu düşündüğüm 6 tanesini paylaşmak istiyorum.” dedi.
- İyi Bir İletişim Partneri Olun
Değer verdiğimiz bir insanla iletişim kurmak isteriz. Bir bebek kendini güvende hissedip sevildiğini gördüğünde iletişim kurmak ister. Bebekler iletişim kurmaktan keyif aldıklarında, kurulan iletişim sevgi dolu ve samimi olduğunda daha çok etkileşim kurmak isterler.
- Cevap Verin ve Sıra Alın
Bebeğiniz ses çıkardığında veya çocuğunuz bir sözcük kullandığında ona cevap verip onun tekrar sıra alarak sözel iletişim kurması için bekleyin. Çok konuşarak ve çocuğa sözel tepkiler verme fırsatı tanımayarak sohbeti kendi kontrolünüz altına almaya çalışmayın. Aksine, etkileşiminizde eşit olarak sıra almaya özen gösterin, çocuğun temposuna ayak uydurmaya çalışın.
- Sözel Olmayan İletişime de Önem Verin
Konuşamayan bir bebek de size bir şeyler anlatmaya çalışabilir. Bir mırıldanma, bebeğin yorulduğu ya da sıkıldığı anlamına gelebilir. Bazen bebeğin kafasını çevirmesi, etkileşimi sonlandırma isteğini belirtebilir. Ebeveynler çocuklarının sözel olmayan bu gibi tepkilerini anlayıp uygun tepkiler verdiklerinde; çocukları onların iletişimsel partnerleri olduğunu daha iyi anlar.
- Öz Konuşma ve Paralel Konuşma Yapın
Öz konuşma, yetişkinlerin o anda ne yaptıklarını çocuklarının yanında dile dökmeleri anlamına gelir. Örneğin kıyafet değiştirme sırasında anne; “şimdi üstünü değiştiriyorum, kollarını kaldırıyorum, kazağını giydiriyorum, işte giyindin” şeklinde kendi eylemlerini dile dökebilir. Bunun gibi paralel konuşma, ebeveyn çocuğun yaptıklarını dile döktüğünde gerçekleşir. Örneğin; “sen şimdi tostunu yiyorsun, yanında da sütünü içiyorsun” gibi çocuğun yaptığı aktivite dile dökülür. Bu teknikler sözcüklerin çocuğun yaşantısına girmesi ve bir anlam ifade etmesi için faydalıdır.
- Ortak Dikkati Sürdürün
Ortak dikkat hem yetişkin hem de çocuk aynı anda aynı şeye odaklandıklarında gerçekleşir. Bu nedenle etkileşim kurarken çocuğun ilgisinin anlatım yapılacak nesne veya aktivitenin üzerine gelmesini beklemek ya da o noktaya işaret ederek çocuğun ilgisini çekmeye çalışmak gerekebilir. Bu tarz bir ortak dikkatin dil gelişimini desteklediği yapılan çalışmalarla ortaya konmuştur.
- Çocuk Odaklı Konuşun
Öğretmenler ve ebeveynler genellikle çocuklarla iletişim kurarken yetişkinlerle konuştuklarından daha farklı, daha basit ve daha vurgulu bir biçimde iletişim kurarlar. Özellikle yaşlı insanların torunlarıyla sohbeti sırasında doğal biçimde kullandıkları bu yönteme çocuğa yönelik konuşma ya da çocuk odaklı konuşma adı verilir. Bu iletişim biçiminin özelliklerinden bazıları;
- Kısa cümlelerden oluşması ve dilbigisel açıdan sınırlı olması
- Abartılı tonlama ve vurgular içermesi
- Sözcükler ve ifadeler arasında uzun duraklar bırakılması
- Sürekli sözcük tekrarları içermesi
- Sözcük içinde yer alan ünlülerin uzatılması
- Gerçekte olmayan bazı uydurma sözcükler içermesi
- Orada bulunan şeylerle ilgili olmasıdır.
Bu ve bunun gibi pek çok strateji bebek ve çocukların dil gelişimini desteklemek amacıyla kullanılabilir diyen Uzman Çağdaş Karsan, daha farklı stratejiler hakkında bilgi almak için bir dil ve konuşma terapistine başvurulabileceğini ifade etti.
Uzm. DKT
Çağdaş Karsan
