Bir dil gelişim stratejisi: Soruları azaltıp model olmak
Çocuğuma neden “bu ne?” sorusunu sormamalıyım?
Dil gelişimi akranlarından geri olan çocukların aileleri ile çalışırken ebeveynlerin sık yaptığı bir hatadan bahsetmek istiyorum: “Bu ne?” sorusu..
“bu ne?” -araba, “bu ne?” -top, “bu hangi renk?” – sarı.. evet çocuğunuz bu sorulara anlamlı yanıtlar verebilir ama “bu ne?” sorusu karşılıklı sohbeti geliştirmede veya kelime dağarcığını genişletmede etkili değildir.
Çok keyif aldığınız bir etkinliği yaparken birinin size sürekli soru sorduğunu düşünün. Yapmaya devam etmek ister misiniz yoksa bir süre sonra bırakıp gider misiniz? Çocuğunuza “ne?” sorusunu sorarak kelimeleri cümleleri söyletmeye çalıştığınızda yani sürekli soru sorarak iletişim kurduğunuzda da aynı şey oluyor: bir süre sonra ilgisini kaybediyor. Çünkü “ne? sorusu” çocukta merak uyandırmaz, karşılıklı olmayı gerektirmez.
1. Baskı oluşturabilir: Çocuklar beklentinizin farkındadır ve test ediliyormuş gibi hissedip iletişim kurmaktan tamamen kaçınabilir.

2. Doğal Dil Öğrenimi Gerçekleşmez: Eğer bir şeye ulaşmak için sözcük söyleme baskısı altında kalırsak anlamsız olarak nesne ismi söyleriz ancak ilişkisel olarak bağlantı sağlayamayız.

3. Kalıcı Olmayabilir: Çocuğunuzun sadece sorduğunuz için bir nesnenin adını söylemesi o kelimeyi öğrendiği anlamına gelmez. Bir sözcüğü dağarcığımıza kazandırmak için onu çokça tekrar etmemiz gerekir ve bu tekrarları olabildiğince neşeli, istekli ve farkında olarak yapmalıyız.

Nasıl model olabilirim?
Çocuğunuza soru sormadan kelime dağarcığını genişletmek ve dil gelişimine katkı sağlamak istiyorsanız işte size birkaç tavsiye:
• Çocuğunuzun ilgisini takip edin. Çocuğun ilgilendiği dikkatini verdiği nesne üzerine konuşmak, yapılan davranışları sözel olarak ifade etmek önemlidir. Soru bombardımanına tutmadan, kelimeleri tekrarlatmadan, öğretmek için değil onunla eğlenmek için oyun oynayın.
• Çocuğunuzun seviyesine uygun bir dil kullanın. Model olmaktaki amaç çocuğun bizi taklit edebilmesi. Bu yüzden kullandığınız dili basitleştirin.
• Bol tekrar edin. Kelimeleri vurgulayarak farklı bağlamlar içerisinde bolca model olun. Çocuklar günlük hayatta en sık duyduğu kelimeleri tekrarlar.

Yazar: Feyzanur Ocak
Dil ve Konuşma Terapisti